Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού) - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)

Ανδρέας Κάλβος

Ο φιλόπατρις

image334

Ω φιλτάτη* πατρίς,

Ω Θαυμασία νήσος,

Ζάκυνθε· συ μου έδωκας*

Την πνοήν και

Τα του Απόλλωνος χρυσά δώρα*!

 

Ποτέ δεν σε ελησμόνησα,

Ποτέ·— Και η τύχη μ' έρριψε

Μακρά από σε·με είδε

Το πέμπτον του αιώνος*

Εις ξένα έθνη.

 

Συ, όταν τα ουράνια

Ρόδα με το αμαυρότατον*

Πέπλον σκεπάζει η νύκτα,

Συ είσαι των ονείρων μου

Η χαρά μόνη.

 

Μοσχοβολάει το κλίμα σου,

Ω φιλτάτη πατρίς μου,

Και πλουτίζει το πέλαγος

Από την μυρωδίαν

Των χρυσών κίτρων.

 

Η λαμπάς η αιώνιος

Σου βρέχει την ημέραν

Τους καρπούς, και τα δάκρυα

Γίνονται της νυκτός

Εις εσέ κρίνοι.

 

Είσαι ευτυχής· και πλέον

Σε λέγω ευτυχεστέραν,

Ότι συ δεν εγνώρισας*

Ποτέ την σκληράν μάστιγα

Εχθρών, τυράννων.

 

Ας μη μου δώσει η μοίρα μου

Εις ξένην γην τον τάφον

Είναι γλυκύς ο θάνατος

Μόνον όταν κοιμώμεθα

Εις την πατρίδα.

image335image336

Τάκη Κατσουλίδη, Πορτοκάλια

 

* φιλτάτη (φίλτατος): πολυαγαπημένη * μου έδωκας (αρχαιόμορφος τύπος του αόριστου): μου έδωσες * του Απόλλωνος τα χρυσά δώρα: εννοεί την ποιητική έμπνευση, τα ποιητικά χαρίσματα * το πέμπτον του αιώνος: είκοσι χρόνια (το ένα πέμπτο του 19ου αιώνα) * το αμαυρότατον (αμαυρότατος): κατάμαυρο,θεοσκότεινο * εγνώρισας: εγνώρισες (αρχαιόμορφος τύπος, όπως το έδωκας)

«Της ξενιτιάς» (δημοτικό τραγούδι) [Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού]

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

image45Ερωτήσεις - Δραστηριότητες: 

  1. Να συγκρίνετε την τελευταία στροφή του ποιήματος με το δημοτικό τραγούδι της ξενιτιάς (σελ. 56) και να δείξετε με ποιο τρόπο αναφέρονται στο θάνατο ο Ανδρέας Κάλβος και με ποιον ο δημιουργός του τραγουδιού.
  2. Τι είναι αυτό που δένει τόσο σφιχτά τον ποιητή με το νησί του;
  3. Γράψτε ένα κείμενο για την ιδιαίτερη πατρίδα σας.

Ανδρέας Κάλβος (Ιωαννίδης)  Βιογραφικό σημείωμα [πηγή: Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας] Ο Α. Κάλβος [πηγή: Πανδέκτης] Η δε πόλις ελάλησεν. Ζάκυνθος-Κάλβος-Σολωμός (βίντεο) [πηγή: Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ]

(Ζάκυνθος 1792 - Αγγλία 1869)

Μεγάλος Έλληνας ποιητής που επηρεάστηκε από τις δημοκρατικές ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και τα φιλελεύθερα διδάγματα των Ιταλών. Δίδαξε στην Ιόνιο Ακαδημία. Οι ωδές του είναι λυρικές συνθέσεις που τις διαπερνά το πατριωτικό πάθος και η φιλελεύθερη πνοή. Έργα του: Η Λύρα και τα Λυρικά. Μετάφρασε και θρησκευτικά κείμενα, όπως τους Ψαλμούς του Δαβίδ.