Παραδοσιακά παιχνίδια

Λοιπόν παιδιά, τι λέτε; Θέλετε να παίξουμε μαζί; Έχω να σας μάθω πολλά παιχνίδια. Τα έπαιζα μικρός, μαζί με τους γονείς σας. Μας τα έμαθαν κι εμάς οι δικοί μας γονείς…

Τα παιχνίδια αυτά τα παίζαμε στην αυλή του πατρικού μας σπιτιού, στην αλάνα της γειτονιάς μας, στους ήσυχους και χωρίς αυτοκίνητα και φασαρία δρόμους της συνοικίας μας. Σήμερα θα τα παίξουμε στον πεζόδρομο,στο μικρό πάρκο και στην πλατεία της συνοικίας μας· και ακόμα στο προαύλιο του σχολείου μας, στα διαλείμματα. Ας αρχίσουμε λοιπόν!

Παιδιά, πριν από κάθε παιχνίδι για να «βγει» αυτός που θα τα φυλάει ή που θα κάνει τη μάνα –σε περίπτωση που δε συμφωνούσαμε–χρησιμοποιούσαμε τα λαχνίσματα, όπως τα λέγαμε, δηλαδή με λαχνό. Αυτά γίνονταν με διαφορετικούς τρόπους. Ένας τρόπος λαχνίσματoς γίνεται με την απαγγελία στίχων, άλλος με το κρύψιμο μιας πετρούλας. Σήμερα θα μάθουμε να παίζουμε το «Καλημέρα, βασιλιά».

Ο βασιλιάς κάθεται σε ένα σκαμνί και απέναντί του, σε μια ευθεία γραμμή, στέκονται άλλα παιδιά.

Το παιχνίδι αρχίζει.

Όλα τα παιδιά μαζί φωνάζουν.

Παιδιά: Καλημέρα, βασιλιάαα…

Βασιλιάς: Βρε, καλώς τα τα παιδιά! Πού ήσαστε τόσο καιρό;

Παιδιά: Σε δουλειά.

Βασιλιάς: Σε τι δουλειά;

Τότε τα παιδιά αρχίζουν με παντομίμα να μιμούνται όσο μπορούν καλύτερα τις κινήσεις κάποιας δουλειάς, διαφορετικής το καθένα.

Ο βασιλιάς προσπαθεί να μαντέψει τη δουλειά που κάνει καθένα παιδί. Αν βρει όλες τις δουλειές, πετιέται ξαφνικά και κυνηγάει τα παιδιά. Όποιο παιδί πιάσει, αυτό θα γίνει ο νέος βασιλιάς. Αν, πάλι, δε βρει όλες τις δουλειές, οι άλλοι τον ρωτάνε:

– Παιδιά, να το πάρει το ποτάμι; (δηλαδή: να σου φανερώσουμε τις δουλειές που δε βρίσκεις;)

Έτσι και πει ο βασιλιάς ναι, τότε του φανερώνουν το καθένα τη δουλειά του και το παιχνίδι συνεχίζεται με τον ίδιο βασιλιά. Στην περίπτωση που ο βασιλιάς δε δεχτεί… Ε, τότε θα προσπαθήσει για πολλή ώρα ακόμα να μαντέψει σωστά!…

Ανδρέας Ανατολίτης, Ελληνικά παραδοσιακά παιχνίδια, εκδ. Aτλαντίς, Aθήνα, χ.χ.

1. Γράψτε μέσα στο κουτάκι Σ (σωστό) ή Λ (λάθος).

	Σ	Λ
Σ’ ένα παιχνίδι για να βρουν αυτό που θα κάνει τη μάνα, εάν δε συμφωνήσουν, χρησιμοποιοιούν λαχνίσματα.
Ο βασιλιάς κάθεται σε ένα σκαμνί και απέναντί του, σε μια ευθεία γραμμή, στέκονται άλλα παιδιά.
Ο βασιλιάς με παντομίμα παριστάνει διάφορες δουλειές και τα παιδά προσπαθούν να μαντέψουν.
Αν μπορέσει ο βασιλιάς να βρει όλες τις δουλειές πετειέται ξαφνικά και κυνηγάει τα παιδιά.
Αν κάποιο παιδί πιάσει το βασιλιά, τότε γίνεται αυτό ο νέος βασιλιάς.
Τα παιδιά ρωτούν «να το πάρει το ποτάμι;» κι αν ο βασιλιάς συμφωνήσει, τότε φανερώνει το κάθε παιδί τη δουλειά του και συνεχίζουν με τον ίδιο βασιλιά.

2. Να ξαναγράψετε τις σωστές προτάσεις που βρήκατε με τη σειρά, βάζοντας μπροστά τους αριθμούς (1, 2, 3, …), έτσι ώστε να δείξετε τους κανόνες του παιχνιδιού.

1________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

2________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

3________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________

Τα παιδιά στα παλαιότερα χρόνια έπαιζαν παιχνίδια στις γειτονιές και στις αλάνες, που μερικά από αυτά μας θυμίζουν σημερινά δικά μας. Διαβάστε το παρακάτω κείμενο:

3. Όταν δίνουμε οδηγίες για ένα παιχνίδι, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε συνοπτική προστακτική ή συνοπτική υποτακτική, για να του πούμε τι να κάνει, ή ενεστώτα οριστικής, σαν να περιγράφουμε σε κάποιον τι να κάνει.

Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα, όπως στο παράδειγμα:

4. Προσπαθήστε να γράψετε πάλι τους κανόνες του παρακάτω παιχνιδιού σαν να δίνετε οδηγίες σε κάποιους να το παίξουν:

Μαζευτείτε πολλά παιδιά και χωριστείτε σε δυο ομάδες με ίσα άτομα η καθεμιά.

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________

5. Να συλλαβίσετε τις παρακάτω λέξεις:

παιχνίδια ....................................................

γειτονιά .....................................................

πεζόδρομος ................................................

προαύλιο ....................................................

διαλείμματα ................................................

λαχνίσματα .................................................

απαγγελία ...................................................

σκαμνί ........................................................

Επιτραπέζια παιχνίδια

Έχεις ταχύτητα, φαντασία, ετοιμότητα; Mπορείς να σκεφτείς άλλες λέξεις εκτός από τις απαγορευμένες για να μαντέψει η ομάδα σου τη «λέξη-κλειδί»;

Πριν αρχίσει το παιχνίδι

Ο πίνακας τοποθετείται στο κέντρο του τραπεζιού και τα πιόνια στην αρχή του πίνακα, στο βέλος. Οι παίκτες χωρίζονται σε 2 ομάδες, που δε χρειάζεται να είναι ισάριθμες, και αποφασίζουν ποια θα παίξει πρώτη.

Κάθε κάρτα έχει 2 όψεις και αναγράφει 4 θέματα. Κάθε θέμα έχει διαφορετικό χρώμα και οι παίκτες αποφασίζουν από την αρχή με ποιο θέλουν να παίξουν. Ανακατεύουν τις κάρτες ανάλογα και τις τοποθετούν με την όψη (το χρώμα που επέλεξαν) προς τα κάτω. Κάτω από το θέμα αναγράφονται 4, 5 ή 6 λέξεις που είναι σχετικές με αυτό και οι οποίες απαγορεύεται να αναφερθούν.

Κάθε ομάδα έχει έναν «ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ», που δίνει τα στοιχεία σχετικά με το θέμα στους συμπαίκτες του, για να το βρουν. Όλοι οι παίκτες με τη σειρά γίνονται «ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ».

Ο πίνακας έχει θέσεις-τρίγωνα που αναγράφουν το χρόνο (60" ή 120") που έχει κάθε ομάδα στη διάθεσή της όταν παίζει. Το χρονόμετρο-κλεψύδρα διαρκεί κανονικά 60". Για 120" οι παίκτες το γυρίζουν ξανά από την αρχή.

Τρόπος παιξίματος

Ο «AΝΑΓΝΩΣΤΗΣ» της ομάδας που παίζει πρώτη σηκώνει μία κάρτα, την οποία βλέπει μόνο αυτός και οι παίκτες της αντίπαλης ομάδας. Μετά γυρίζει το χρονόμετρο για 60". Με ταχύτητα αρχίζει να αποδίδει το θέμα της κάρτας χρησιμοποιώντας λέξεις και φράσεις, όσο το δυνατόν γρηγορότερα και σαφέστερα. Προσέχει να μη χρησιμοποιεί τις λέξεις που αναφέρονται στην κάρτα, καθώς και λέξεις που έχουν την ίδια ρίζα, είναι παράγωγες ή περιέχονται σ’ αυτές. Παράλληλα, οι παίκτες της ομάδας του αναφέρουν συνέχεια λέξεις, μέχρι να βρουν το θέμα. Όταν η ομάδα του βρει το θέμα, όπως ακριβώς γράφεται στην κάρτα, τους δίνει την κάρτα, τραβάει αμέσως μία νέα και συνεχίζει με τον ίδιο τρόπο, ενώ ο χρόνος τρέχει. Όταν τελειώσει ο χρόνος, η ομάδα μετράει πόσα θέματα βρήκε και προχωράει ανάλογες θέσεις στον πίνακα. Νικητής του παιχνιδιού είναι η ομάδα που θα φτάσει πρώτη στο τέλος του πίνακα.

Απαγορεύεται οι παίκτες:

Α) Να χρησιμοποιούν λέξεις που έχουν την ίδια ρίζα, είναι παράγωγες, σύνθετες και γενικά αποτελούν μέρος οποιασδήποτε λέξης που υπάρχει στην κάρτα. Π.χ. στο θέμα «καφετιέρα» δεν μπορούν να πουν τη λέξη «καφές», στο θέμα «ειδησεογραφία» τις λέξεις «είδηση» και «γράφω», στο θέμα «υποφέρω», όπου υπάρχει η απαγορευμένη λέξη «βασανίζομαι», δεν μπορούν να πουν «βασανιστήριο» ή «βάσανο» ή στο θέμα «αιώνας» απαγορεύονται οι λέξεις «αιωνιότητα», «αιώνιος», «αιωνόβιος» κτλ.

Β) Να χρησιμοποιούν αρκτικόλεξα ή αρχικά, όταν κάποιο γράμμα τους αντιστοιχεί στο θέμα ή σε απαγορευμένη λέξη. Π.χ. στο θέμα «Ταχυδρομείο» δεν μπορούν να πουν ΕΛΤΑ, γιατί ΕΛΤΑ = Ελληνικά Ταχυδρομεία.

Γ) Να χρησιμοποιούν την εξελληνισμένη μορφή μιας λέξης. Π.χ. Βύρωνας-Μπάιρον.

Δ) Να χρησιμοποιούν χειρονομίες, μιμήσεις, ήχους, παντομίμα κτλ. για να περιγράψουν ένα θέμα.

Επιτρέπεται οι παίκτες να χρησιμοποιούν ονομασίες προϊόντων, ονόματα οικείων προσώπων, ονομασίες τόπων κτλ. για να περιγράψουν ένα θέμα. Π.χ. στο θέμα «ακρωτήριο» μπορούν να αναφέρουν ονομασίες ακρωτηρίων.

Ακόμη, είναι δυνατό να χρησιμοποιούν λέξεις στην καθημερινή γλώσσα όταν οι απαγορευμένες είναι στην καθαρεύουσα, και το αντίθετο, αρκεί να έχουν διαφορετική ρίζα. Π.χ. μάτι-οφθαλμός, άλογο-ίππος, μαύρο-μελανό κτλ. Δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί η λέξη λιοντάρι-λέων γιατί έχει κοινή ρίζα.

Γίνεται δεκτή η χρήση ξένων λέξεων που περιλαμβάνονται στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, για να αποδώσουν την αντίστοιχη ελληνική, και το αντίθετο. Π.χ.ασανσέρ-ανελκυστήρας,κλαμπ-λέσχη,ταϊμάουτ-διάλειμμα.

Ακόμη, υπάρχει η δυνατότητα να μπορούν οι παίκτες να συμβουλεύονται λεξικό όταν διαφωνούν. Μπορεί ακόμη να συμφωνηθεί αλλαγή των κανόνων, και να γίνουν πιο ελαστικοί ή πιο αυστηροί, έτσι ώστε να απλοποιηθεί ή να δυσκολέψει ο τρόπος παιξίματος.

οδηγίες παιχνιδιού Bρες το-Πες το (διασκευή)

1. Ποιες πληροφορίες παίρνουμε από το κείμενο και από την εικόνα και τα σήματα που το συνοδεύουν;

• Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το παιχνίδι;
• Πόσοι μπορούν να το παίξουν;
• Τι περιέχει το κουτί του;
• Ποιος είναι ο σκοπός του παιχνιδιού;
• Ποιοι είναι οι βασικοί του κανόνες;

2. Ο παρακάτω πίνακας μας ενημερώνει για κάποια επιτραπέζια παιχνίδια. Συζητήστε ποια από αυτά έχετε παίξει. Ποια άλλα ξέρετε; Ποια παίζετε και ποια θα προτείνατε στους συμμαθητές σας να παίξουν και αυτοί; Συμφωνήστε με τον δάσκαλο ή τη δασκάλα σας να αφιερώσετε μια διδακτική ώρα σε αγώνα επιτραπέζιων παιχνιδιών. Διασκεδάστε κάνοντας αγώνες με την Δ’ ή την Στ’ τάξη!

3. Στο κείμενο των οδηγιών υπογραμμίστε τα απρόσωπα ρήματα, τις απρόσωπες φράσεις και την πρόταση που είναι το υποκείμενό τους.

4. Στον πίνακα με τα επιτραπέζια παιχνίδια σκεφτείτε ελληνικές λέξεις για να αποδώσετε τις ξένες ονομασίες, π.χ. στρατέγκο=στρατηγική.

Ηλεκτρονικά παιχνίδια

Ένα...ηλεκτρονικό
ποδοσφαιράκι

Με αφορμή το αξέχαστο, για μας τους Έλληνες, Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου του 2004 στην Πορτογαλία, κυκλοφόρησε πριν από την έναρξή του ένα ηλεκτρονικό ποδοσφαιράκι που μπορεί να παιχτεί στην «παιχνιδομηχανή» Πλέϊ Στέισιον 2 και ανήκει στην σειρά των παιχνιδιών ΦΙΦΑ.

Δείτε πώς παρουσιάζεται το παιχνίδι σε μια ειδική ιστοσελίδα που ασχολείται αποκλειστικά με ηλεκτρονικά παιχνίδια:

Στο παιχνίδι μπορούμε να διαλέξουμε όλες τις εθνικές ομάδες της Ευρώπης, και φυσικά τη δική μας. Έτσι, έχουμε τη δυνατότητα, παίζοντας με αυτή, να την οδηγήσουμε ψηλά ή να κατακτήσουμε το τρόπαιο.

Ο πιο εύκολος τρόπος να πετύχετε γκολ είναι η πολιορκία της αντίπαλης άμυνας. Έτσι, μπορείτε την κατάλληλη στιγμή να βρείτε και να εκμεταλλευτείτε κάποιο κενό, να περάσετε την μπάλα μέσα στη μεγάλη περιοχή και να σκοράρετε με πλασέ. Παρ’ όλ’ αυτά, θα χρειαστεί να καλλιεργήσετε την επιδεξιότητά σας, αφού οι τερματοφύλακες αντιδρούν πολύ καλά.

Επίσης, μπορείτε να βάλετε γκολ με σέντρα ή με εκτέλεση κόρνερ από τα πλάγια, δίνοντας τη δυνατότητα στον επιθετικό για ανάποδο ψαλίδι ή κεφαλιά. Πάντως, θα δεχτείτε περισσότερα γκολ από ό,τι θα βάλετε με κόρνερ, μια και ο υπολογιστής εκμεταλλεύεται πολύ καλά τις «στημένες φάσεις».

Υπάρχουν επιλογές που θα σας βοηθήσουν να έχετε μεγαλύτερη ποικιλία στο παιχνίδι σας. Έτσι, μπορείτε να παίξετε «μονομαχίες διπλού» με τους φίλους σας (πολύ πιο διασκεδαστικό από το να παίζετε μόνοι σας). Επίσης, υπάρχει επιλογή που μας επιτρέπει να κάνουμε το ματς έτσι, ώστε να είναι όσο εύκολο ή δύσκολο χρειαζόμαστε! Εκτός από την επιλογή ομάδας και έδρας, μπορούμε να ρυθμίσουμε πόσα λεπτά χρειάζεται για να τελειώσει το παιχνίδι, τις κόκκινες και κίτρινες κάρτες που έχουν οι παίκτες, το σκορ και τον τύπο του παιχνιδιού μετά την ισοπαλία (πέναλτι, ασημένιο ή χρυσό γκολ, κλασική παράταση).

Τέλος, η επιλογή «Φαντασία» μάς επιτρέπει παιχνίδι όπου διαλέγουμε τη σύνθεση της ομάδας μας ανάμεσα στους καλύτερους παίκτες όλων των εθνικών ομάδων, ενώ και ο αντίπαλος κάνει το ίδιο!

1. Βρείτε στο κείμενο και υπογραμμίστε τις φράσεις που μας δίνουν τις ακόλουθες πληροφορίες:                             

• Πού μπορεί να παιχτεί αυτό το ποδοσφαιράκι;
• Tι μπορεί να γίνει όταν ένα παιχνίδι λήξει ισόπαλο;

2. Στο κείμενο υπάρχουν πολλές αγγλικές λέξεις που χρησιμοποιούμε στο ποδόσφαιρο.

Πώς τις αναγνωρίζουμε;

Μπορείτε να τις βρείτε και να τις αντικαταστήσετε με την ελληνική λέξη, αν υπάρχει;

Π.χ. γκολ = τέρμα.

3. Μπορείτε να εξηγήσετε την ορθογραφία των μαυρισμένων γραμμάτων από τις λέξεις του κειμένου;  

4. Στις παρακάτω προτάσεις έχουνε γίνει κάποια λαθάκια. Βρείτε τα και διορθώστε τα:

5. Συμπληρώστε τα κενά, με η, με ι ή με ει:

Πνευματικά παιχνίδια

Μια φορά κι έναν καιρό, σε έναν μακρινό τόπο –εκεί όπου μόνο η φαντασία μπορεί να φτάσει– ζούσαν δύο ξακουστοί βασιλιάδες: ο Ένας και ο Άλλος. Οι πολιτείες τους, η βόρεια και η νότια, καμάρωναν η μια απέναντι στην άλλη. Μια λίμνη τις στόλιζε, αλλά και τις ένωνε, έτσι που,αν δεν το ήξερες, θα νόμιζες πως και οι δυο μαζί ήταν μια μεγάλη και όμορφη πολιτεία. Τη λίμνη την ονόμασαν «Ειρηνική». Άντρες και γυναίκες συναντιόντουσαν εκεί και τα παιδιά έπαιζαν ξένοιαστα στις όχθες της.

Ο Ένας και ο Άλλος είχαν πολύ μεγάλη φιλία, τέτοια που μόνο στα παραμύθια βρίσκει κανείς. Όμως κάποιο βράδυ ο Ένας είδε ένα περίεργο όνειρο: ήταν, λέει, υπηρέτης του Άλλου. Το άλλο πρωί ξύπνησε όλο νεύρα. Ξέχασε ότι όλα αυτά είχαν γίνει στον ύπνο του και αποφάσισε πως οι γείτονές του έπρεπε να τιμωρηθούν. Έτσι, κήρυξε αμέσως πόλεμο στη γειτονική πολιτεία. Οι μάχες θα άρχιζαν σε λίγες μέρες.

Οι κάτοικοι έπεσαν σε μεγάλη στενοχώρια. Τα παιδιά συναντήθηκαν στις όχθες της Ειρηνικής για να σκεφτούν τι θα μπορούσαν να κάνουν στην παρούσα κατάσταση. Καθισμένοι στα χόρτα, η Φωτεινή, ο Στράτος, η Βασιλική, ο Φάνης, η Ισμήνη κι ο Πέτρος συζητούσαν.

– Μα πού ακούστηκε πόλεμος για το τίποτα! λέει ο Στράτος. Νομίζουν ότι βρήκαν ένα παιχνίδι για να περνάει η ώρα…

– Αν πράγματι θέλουν παιχνίδι, θα τους φτιάξουμε εμείς ένα, λέει η Ισμήνη.

– Κι όταν το ετοιμάσουμε, θα το παρουσιάσουμε και στον Έναν και στον Άλλο και θα τους πούμε: «Πάρτε και παίξτε μ’ αυτό και ξεχάστε τον πόλεμο!».

Έψαξαν στις κασέλες και στα υπόγεια και το άλλο πρωί συναντήθηκαν πάλι. Έφεραν έναν χάρτη, κοπίδια, μολυβένια ανθρωπάκια, βότανα για να φτιάξουν τα χρώματα, μια ξύλινη τετράγωνη τάβλα, πηλό και υφάσματα, ψαλίδια, νήματα και, τέλος, η Ισμήνη έφερε μια παλιά ζυγαριά της γιαγιάς της.

Στην αρχή χάραξαν τους δρόμους για να περπατάνε οι φιγούρες και μετά έφτιαξαν χρώμα λευκό και μαύρο για να τις βάψουν. Στρώθηκαν στη δουλειά. Έφτιαξαν τις φιγούρες που θα έπαιζαν στο παιχνίδι, έτσι που να θυμίζουν τις πολιτείες τους. Μια πολιτεία λευκή και μια μαύρη, και η μια στεκόταν απέναντι από την άλλη. Οι πολιτείες είχαν πύργους. Σκέφτηκαν ότι πόλη δίχως άλογα είναι σαν άμαξα δίχως ρόδες, και τα έπλασαν κι αυτά. Δίπλα τους έβαλαν τους αξιωματικούς. Έντυσαν, ακόμα, έναν βασιλιά και μια βασίλισσα για κάθε πολιτεία και μπροστά απ’ όλους έβαλαν να στέκονται μικρά στρατιωτάκια. Με τη ζυγαριά θα υπολόγιζαν την αξία κάθε φιγούρας.

– Ενδιαφέρον είναι το παιχνίδι μας, κι όταν ορίσουμε και τους κανόνες…

– Τι εννοείς μ’ αυτό; ρώτησαν τα παιδιά.

 Άρχισαν να μιλάνε όλοι μαζί για τους κανόνες, κι ακόμα θα μιλούσαν, αν δεν έλεγε ο Φάνης την ιδέα του: Αφού όσα φτιάξανε υπήρχαν στην πραγματικότητα μέσα στις πολιτείες τους, ας πήγαιναν από κοντά να τα παρατηρήσουν. Έτσι κι έγινε. Κάθε παιδί θα παρατηρούσε πώς συμπεριφερόταν κάθε φιγούρα στην πραγματικότητα.

Την άλλη μέρα το απόγευμα συναντήθηκαν πάλι, και ο καθένας ανέφερε τις κινήσεις που παρατήρησε. Μετά από πολλή συζήτηση αποφάσισαν για τις κινήσεις που κάθε φιγούρα επιτρέπεται να κάνει στο παιχνίδι.

Ξαφνικά ακούστηκε η δυνατή φωνή του τελάλη, που τους ζητούσε, μόλις πέσει ο ήλιος, να συγκεντρωθούν όλοι στην Ειρηνική για να συζητήσουν για τον πόλεμο. Από τη συγκέντρωση δεν έλειπε κανείς. Ο Ένας και ο Άλλος ήταν σοβαροί και μουτρωμένοι. Στην πραγματικότητα δε θέλανε να γίνει πόλεμος, αλλά ποιος θα έκανε πίσω με τέτοιες ετοιμασίες; Τότε ο Στράτος, αφού κοίταξε καλά γύρω του, τους είπε:

– Εμείς τα παιδιά δε θέλουμε τον πόλεμο. Αποφασίσαμε να αναλάβουμε ενεργό δράση. Φτιάξαμε, λοιπόν, ένα παιχνίδι που θα σας κάνει να τον ξεχάσετε. Άρχισε να τους εξηγεί το παιχνίδι τους με καμάρι.

Όταν τελείωσε, όλοι ενθουσιάστηκαν. Ο Ένας και ο Άλλος χαμογέλασαν επιτέλους και αγκαλιασμένοι πήγαν παράμερα να παίξουν μια παρτίδα. Μόνο μια στιγμή σήκωσαν το κεφάλι τους και ρώτησαν το Στράτο:

– Δε μας είπες, μικρέ, το όνομα του παιχνιδιού.

Τα παιδιά κοιτάχτηκαν. Είχαν ξεχάσει να του βρούνε όνομα. Εγώ όμως το γνωρίζω, κι αν ήμουνα εκεί, θα τους το ψιθύριζα:

«Το όνομά του είναι ΣΚΑΚΙ».

Κώστας Γιουβαντσιούδης – Ειρήνη Μουσιάδου,
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το σκάκι, εκδ. Γιουβαντσιούδη, Θεσ/νίκη, 2000 (διασκευή)

1. Γράψτε στο τετράδιό σας σε τρεις ξεχωριστές στήλες τις φράσεις που δείχνουν το χώρο όπου γίνονται αυτά που λέει η ιστορία, τα πρόσωπα της ιστορίας και τις φιγούρες του παιχνιδιού.

2. Γράψτε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου. Ακολουθήστε τα βήματα που σας δίνονται. 

3. Υπογραμμίστε τα απρόσωπα ρήματα και τα υποκείμενά τους:              

• Δε γίνεται να μετακινείτε τον πύργο σε όλα τετράγωνα.
• Σε κάθε τετράγωνο της σκακιέρας πρέπει να βρίσκεται μόνο ένα κομμάτι.
• Για να κερδίσεις ένα αντίπαλο κομμάτι, θα πρέπει να τοποθετήσεις ένα δικό σου κομμάτι στη θέση του.
• Φαίνεται ότι ο Βασιλιάς είναι το πιο δυνατό πιόνι

4. Οι παρακάτω προτάσεις φανερώνουν μερικές κινήσεις που μπορεί να κάνει ένας παίκτης στο σκάκι. Ξαναγράψτε τες βάζοντας τα ρήματα στην υποτακτική:

Μετακίνησε τον πύργο στην οριζόντια ή κάθετη διαδρομή.

________________________________________________________________________________________________

Παίξε με τον πύργο μία μόνο κίνηση και απείλησε τον αξιωματικό.

________________________________________________________________________________________________

Κέρδισε με μια μόνο κίνηση όποιο κομμάτι μπορείς με τον αξιωματικό.

________________________________________________________________________________________________

Παίξε με τον ίππο μια μόνο κίνηση και προστάτεψε τον πύργο.

________________________________________________________________________________________________

Προφύλαξε τον βασιλιά, είναι πολύτιμος.

________________________________________________________________________________________________

Αιχμαλώτισε τον βασιλιά για να είσαι ο νικητής του παιχνιδιού.

________________________________________________________________________________________________

Επίθετα σε -ος, -ο

Επίθετα σε -ων, -ουσα, -ον

5. Συμπληρώστε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο:

Η μαθήτρια είναι ................ (αριστούχος) και συνήθως οι................... (αριστούχος) μαθητές είναι και............................. (επιτυχών) στο πανεπιστήμιο. Η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο είναι γι’ αυτή θέμα............ (πρωτεύων) σημασίας αλλά το ................................. (επείγων) είναι, στην ................................. (υπάρχων) κατάσταση, να τελειώσει το λύκειο.

6. Υπογραμμίστε τις παρομοιώσεις και τις μεταφορές και προσπαθήστε να φτιάξετε ένα δικό σας κείμενο χρησιμοποιώντας όσες περισσότερες από αυτές μπορείτε.

ΣΧΟΛΙΑ

ΦΙΦΑ (FIFA): Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου

ηλεκτρονικά παιχνίδια: www.gamersport.gr

πλασέ: τεχνικό σουτ

στημένες φάσεις: φάουλ, κόρνερ, αράουτ