Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού - Βιβλίο Μαθητή (Εμπλουτισμένο)
Εικόνα

. . . . . . . Γιορτή και ξενοιασιά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Εικόνα
  1. Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!

  2. Ο Μάης με τα στεφάνια

  3. Το καλοκαίρι

Εικόνα

Γιορτάζουμε την αγάπη. Την αγάπη του Χριστού, την αγάπη της μάνας. Στολίζουμε το σπίτι μας με μαγιάτικα στεφάνια και ετοιμαζόμαστε για τις καλοκαιρινές μας διακοπές.


Φωτ/φία : Χ. Καζόλης, Άνοιξη στη Λήµνο, από το βιβλίο Λήµνος: Εικόνες και φύση

Εικόνα

. . . . . . . Πάσχα, Κυρίου Πάσχα! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

∆οµήνικος Θεοτοκόπουλος, Ανάσταση, από το βιβλίο της Μ. Λαµπράκη-Πλάκα El Greco, ο Έλληνας, εκδ. Καστανιώτη

∆οµήνικος Θεοτοκόπουλος, Ανάσταση, από το βιβλίο της Μ. Λαµπράκη-Πλάκα El Greco, ο Έλληνας, εκδ. Καστανιώτη

Ένα κόκκινο αυγό τσούγκρισε μ’ ένα άλλο.

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα! 

Ένα κερί φώτισε με τη φλόγα του τη νύχτα, έσκυψε κι άναψε ένα άλλο κερί. 

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!   

Η μαγειρίτσα, μοσκομύριστη, φίλησε την κατσαρόλα.  

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!  

Το γιορτινό τραπεζομάντιλο ζεστά αγκάλιασε το ξύλινο τραπέζι.  

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!  

Η νύχτα άναψε όλα τ’ αστέρια της να φωτιστεί η πλάση.  

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!

Ο άνεμος ξεσήκωσε όλες τις μυρωδιές από τα λουλούδια και τις ντύθηκε.  

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!

Τα πουλιά απόψε ξαγρυπνήσανε. Ψιθύρισαν στο δέντρο που ήταν το σπίτι τους:

– Χριστός Ανέστη!

Μια πεταλούδα, που ’χει ξεχαστεί στην αγκαλιά του απριλιάτικου τριαντάφυλλου, του είπε τρυφερά:

– Χριστός Ανέστη!

Εχθροί και φίλοι αγκαλιάστηκαν:  

– Χριστός Ανέστη!

Και τα παιδιά, που ’ναι λουλούδια και πουλιά μαζί, φίλησαν τον πατέρα, τη μανούλα:  

– Χριστός Ανέστη!  

– Πάσχα, Κυρίου Πάσχα!

Γαλάτεια Γρηγοριάδου-Σουρέλη,
Ο αγέρας παίζει φλογέρα, εκδ. Πατάκη



ΕικόναΣωκράτης

Ξεκλειδώνω το κείμενο

  1. Υπογράμμισε στο κείμενο μια εικόνα που σου αρέσει πολύ.
  2. Ποιες φράσεις επαναλαμβάνονται στο κείμενο; Γιατί;
  3. Ποιο μήνυμα τονίζει το κείμενο;
  4. Συμπλήρωσε κι εσύ τις παρακάτω φράσεις με δικές σου πασχαλινές εικόνες

    – Πάσχα Κυρίου Πάσχα!

    – Χριστός Ανέστη

    – Αληθώς Ανέστη!

  5. Ποια είναι τα έθιμα που περιγράφονται στο κείμενο;

    Εικόνα
  6. Ποια άλλα έθιμα σχετικά με το Πάσχα γνωρίζεις;

    Πάσχα στην Πόλη της Κέρκυρας [πηγή: Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων]
Εικόνα

. . . . . . . Ο Μάης με τα στεφάνια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

Φέτος τον είδα να έρχεται μ’ ένα μόνιππο* στολισμένο με τριαντάφυλλα. Αυτός πατούσε σε μια πολύχρωμη κουρελού από μαργαρίτες, βιολέτες και κρινάκια του αγρού. Ήταν κεφάτος και τραγουδούσε:

Εικόνα

Μοσχοβολά η αγράμπελη, το πρίνο σπαρταρίζει
κρυμμένο μέσα στα κλαδιά το λέει γλυκά τ’ αηδόνι.

Στο καπέλο του ανέμιζαν παπαρούνες και από τη ζώνη του κρέμονταν κατακόκκινα κεράσια.
– Γεια σου, Κερασάρη! του φώναξε ένας περαστικός. Κι ένας Κύπριος του είπε:
– Γεια σου, Μάη μου Πεντεφά μου!  

Ο Μάης Πεντεφάς; Τι όνομα ήταν αυτό; Πρώτη φορά το άκουγα. Κι όμως... επειδή έχουν μεγάλη διάρκεια οι μέρες του, οι Κύπριοι πεινάνε και ξαναπεινάνε και τρώνε πέντε φορές τη μέρα (πέντε-φας).  

Το μόνιππο ήταν γεμάτο στεφάνια, να φάνε κι οι κότες! Αφού τα έχει μπόλικα τα λουλούδια ο Καλομηνάς, ο Μάης απ’ όπου περάσει κρεμάει κι ένα. Πρωτομαγιά, κρέμασε στεφάνια στις πόρτες και τα μπαλκόνια των σπιτιών. Μοίρασε στεφάνια στους «εργαζόμενους», έτσι το είπε, γιατί η Πρωτομαγιά είναι η γιορτή της δουλειάς. Μοίρασε κι ένα σωρό λουλουδένια στεφανάκια στη γιορτή της μητέρας κι έστειλε άλλα τόσα στις Έλενες και τους Κωστήδες στη γιορτή τους. Λουλούδια να δουν τα μάτια σου!

Αγγελική Βαρελά, «Ο Μάης με τα στεφάνια, ο αστεφάνωτος», περ. Το ρόδι

Πρωτομαγιά, ποίημα του Ι. Πολέμη [πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού]Εικόνα

Φωτ/φία: Χ. Καζόλης, Άνοιξη στη Λήµνο (λεπτοµέρεια)


* μόνιππος: άμαξα με ένα άλογο

Από την εφηµερίδα Μήνυµα για όλους, 144 & 163 ∆ηµοτικών Σχολείων Αθηνών

Εικόνα

Εργατική Πρωτομαγιά

Εκτός από γιορτή της φύσης, η Πρωτομαγιά είναι και γιορτή των εργαζομένων. Την 1η Μαΐου του 1886, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, οι εργάτες κατέβηκαν σε γενική απεργία ζητώντας να δουλεύουν οκτώ ώρες την ημέρα κι όχι από το πρωί ως το βράδυ. Στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις του Σικάγο πολλά άτομα έχασαν τη ζωή τους. Σε ανάμνηση της ιστορικής αυτής απεργίας, η 1η Μαΐου είναι αργία παγκοσμίως και κάθε τέτοια μέρα οι εργαζόμενοι διαδηλώνουν για καλύτερες συνθήκες δουλειάς, μεγαλύτερους μισθούς και λιγότερες ώρες εργασίας.


Σωκράτης

Ξεκλειδώνω το κείμενο

  1. Ποιες είναι οι γιορτές που αναφέρονται στο πρώτο κείμενο που διάβασες;

  2. Με ποια επίθετα χαρακτηρίζεται ο Μάης;

    Παροιμίες για το Μάη [πηγή: Βικιπαίδεια]
  3. Τι σημαίνει η φράση: «η Πρωτομαγιά είναι η γιορτή της δουλειάς»;
  4. Φτιάξτε ένα στεφάνι για την τάξη σας χρησιμοποιώντας πολύχρωμα χαρτιά.
  5. Ετοίμασε μια κάρτα με ευχές για τη γιορτή της μητέρας. Μπορείς να προσφέρεις μια κάρτα και στον πατέρα σου ή σε κάποιο πρόσωπο που σε αγαπάει πολύ και σε φροντίζει.
    Εκπαιδευτικό Λογισμικό Γ-Δ τάξεων δημοτικού. Κατασκευή κάρτας [πηγή: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο]
  6. Συμπλήρωσε την «ταυτότητα» της Πρωτομαγιάς:

    Όνομα γιορτής: .................................... Ημερομηνία εορτασμού: ..........................
    Τι γιορτάζουμε: .................................................................................................
    Σύμβολα της γιορτής: .........................................................................................
    Ευχές που λέμε: ................................................................................................
    Έθιμα, παραδόσεις, φαγητά: ...............................................................................
    .......................................................................................................................
    .......................................................................................................................
    .......................................................................................................................

Εικόνα

. . . . . . . Το καλοκαίρι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ο κόσμος λάμπει
σαν ένα αστέρι,
βουνά και κάμποι,
δένδρα, νερά
γιορτάζουν πάλι,
καθώς προβάλλει
το καλοκαίρι.
Θεού χαρά!

Φωνούλες, γέλια
φέρνει τ’ αγέρι
μέσ’ απ’ τ’ αμπέλια
τα καρπερά.
Παιδιά αγγελούδια
ψέλνουν τραγούδια
στο καλοκαίρι.
Θεού χαρά!

Την ώρα τούτη
σκορπά ένα χέρι
χάδια και πλούτη
κι η γη φορά
σα μια πορφύρα.
Ζωής πλημμύρα,
το καλοκαίρι.
Θεού χαρά!

Η φύση πέρα,
ω νέοι και γέροι,
σα μια μητέρα
μας καρτερά.
Η φύση όλη
σαν περιβόλι
το καλοκαίρι.
Θεού χαρά!

Κωστής Παλαμάς, «Το καλοκαίρι», από το βιβλίο
του Θ. Α. Γιαννόπουλου
Νεότερη Σχολική Ανθολογία,
εκδ. Χ. Τεγόπουλου – Ν. Νίκα

Φωτ/φία: από φυλλάδιο ∆ήµου Νάξου

Σωκράτης

Μύρισε καλοκαίρι και το σπίτι πια δε μας χωράει. Καιρός για παιχνίδι στην αυλή, στην πλατεία, στην παιδική χαρά, στο πάρκο, στην παραλία.

Το κυνήγι του θησαυρού

Χωριστείτε σε δυο ομάδες και φτιάξτε έναν κατάλογο με μερικά αντικείμενα που πρέπει να βρείτε στην παραλία, στο πάρκο ή στην πλατεία. Συμφωνήστε για πόση ώρα θα διαρκέσει το ψάξιμο. Όποια ομάδα βρει πρώτη όλα τα αντικείμενα ή συγκεντρώσει τους περισσότερους «θησαυρούς» κερδίζει.

κοχύλι

μαύρο βότσαλο

  1. Συμπλήρωσε τον κατάλογο με τα αντικείμενα που θα μπορούσαν οι φίλοι σου να βρουν σε μια ακρογιαλιά.
  2. Ποια παιχνίδια σου αρέσουν; Γράψε στο τετράδιο ένα ομαδικό παιχνίδι για τα παιδιά της τάξης σου. Συγκεντρώστε τις προτάσεις σας και φτιάξτε ένα βιβλιαράκι για τις διακοπές σας.

     

    Εικόνα

    Ήλιος καλοκαιρινός

  3. Τι προφυλάξεις πρέπει να παίρνεις όταν παίζεις για ώρα κάτω από τον ήλιο;

    Δήμος
  4. Συζητήστε στην τάξη τα μέτρα προστασίας από τον ήλιο που προτείνει ο καθένας σας και φτιάξτε μια αφίσα για να ενημερώσετε και τα άλλα παιδιά του σχολείου.