. . . . . . . . . . . Ο κόσμος γύρω μας. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Πώς υιοθετήσαμε ένα κομμάτι γης

2. Τα χαρτιά ανακυκλώνονται!

3. Το τετράδιο ζωγραφικής

Το φυσικό περιβάλλον γύρω μας είναι πηγή ζωής και ομορφιάς. Προστατεύοντας το περιβάλλον προστατεύουμε τη ζωή.

Τα παιδιά υιοθετούν και προστατεύουν δημόσιους χώρους! Συμμετέχουν στην ανακύκλωση. Συζητούν για την καθαριότητα!

. . . . . Πώς υιοθετήσαμε ένα κομμάτι γης . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ξεκλειδώνω το κείμενο

1. Υπογράμμισε στο κείμενο τις λέξεις και τις φράσεις που σε βοηθούν να καταλάβεις ποια ήταν τα προβλήματα με το οικόπεδο.
2. Γιατί τα παιδιά αποφάσισαν να υιοθετήσουν το παλιό οικόπεδο;
3. Για να πραγματοποιηθεί η ιδέα της Σόνιας, συνεργάστηκαν και δούλεψαν μαζί πολλοί άνθρωποι. Γράψε ένα σύντομο τίτλο για τις δραστηριότητες που ανέλαβε ο καθένας για το οικόπεδο.

   Η τάξη της Σόνιας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   Οι μαθητές της E' τάξης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   Ο πατέρας ενός παιδιού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   Ο Σύλλογος Γονέων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   Ο Δήμος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Πώς ήταν το οικόπεδο, πριν αναλάβουν τα παιδιά να το προστατεύσουν;

   Πώς έγινε μετά τις προσπάθειες όλων;

5. Πριν τηλεφωνήσουν στο Δήμο, τα παιδιά συζήτησαν στην τάξη. Αποφάσισαν τι θα ζητήσουν από το δήμαρχο και γιατί. Συζητήστε στην τάξη μερικές προτάσεις που θέλετε να κάνετε στο δικό σας Δήμο.
   

   Τι ζητάμε; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   Για ποιους λόγους; (γιατί, επειδή) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   
   

   Παίζω με τις λέξεις

6. Στο Δήμο που μένεις δημιουργήθηκαν προβλήματα με την καθαριότητα. Διάβασε παρακάτω τι έγραψε η τοπική εφημερίδα.

   Έληξε η απεργία των υπαλλήλων της καθαριότητας

   Επιτέλους! τα απορριμματοφόρα του Δήμου βγήκαν για να μαζέψουν τα σκουπίδια. Η κατάσταση είχε γίνει ανυπόφορη. Οι κάδοι απορριμμάτων είχαν γεμίσει και η δήμαρχος καλούσε τους δημότες να μην κατεβάζουν τα σκουπίδια τους στους δρόμους. Οι υπάλληλοι της καθαριότητας, που απεργούσαν γιατί δεν είχαν πληρωθεί τους τελευταίους τρεις μήνες, δικαιώθηκαν.

   
   

   • Τηλεφωνείς σε ένα φίλο σου για να του πεις τα νέα που διάβασες στην εφημερίδα. Το ρόλο του φίλου σου μπορεί να τον παίξει ο διπλανός σου.

   • Αντιστοίχισε κάθε λέξη της πρώτης στήλης με μια συνώνυμη λέξη ή
   φράση από τη δεύτερη στήλη:

   Σκουπίδια	•	•	Απορριμματοφόρο
   Σκουπιδοτενεκές	•	•	Απορρίμματα
   Σκουπιδιάρικο	•	•	Κάδος απορριμμάτων
   Σκουπιδιάρης	•	•	Χώρος ταφής απορριμμάτων
   		•	Υπάλληλος καθαριότητας

   
   

   Γράφω σωστά

7. Αντίγραψε την πινακίδα που έφτιαξαν τα παιδιά της Ε' τάξης.
   
8. Βάλε σε αλφαβητική σειρά τις παρακάτω λέξεις.
   σκουπίζω, σκουπιδότοπος, σκουπίδι, απορρίμματα, απορριμματοφόρο
   ................................................................................................................

. . . . . Τα χαρτιά ανακυκλώνονται! . . . . . . . . . . . . . . . . .

Τι είναι αυτή η φασαρία που ακούγεται μέσα από τον Κάδο Ανακύκλωσης;
Ας πλησιάσουμε λίγο…

Ξεκλειδώνω το κείμενο

1. Τι χρειαζόμαστε για να παίξουμε κουκλοθέατρο;
2. Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα για να καταλάβουμε καλύτερα την υπόθεση της ιστορίας του κουκλοθέατρου.
   

   ◗ ◗ Το έργο

   Τίτλος:

   Πού βρίσκονται οι ήρωες του έργου;

   Οι ήρωες του έργου:

    

    

    

    

   

    

    

   Ποιο είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ήρωες του έργου;

    

   

    

    

   Πώς λύνεται τελικά το πρόβλημα;

    

    

    

3. Ο ήρωας-Βιβλίο στο κουκλοθέατρο περιγράφει τη διαδικασία της ανακύκλωσης του χαρτιού. Διάβασε προσεκτικά τα λόγια του και βάλε στη σωστή σειρά τις λέξεις της παρένθεσης.
   (κάδος ανακύκλωσης, χαρτοπολτός, διαλογή, καινούριο χαρτί)
    
   

   ▶

   ▶

   ▶

   
   
4. Διάβασε τα λόγια της Εφημερίδας στη σελίδα 69 και υπογράμμισε γιατί πρέπει να γίνεται ανακύκλωση χαρτιού. Στη συνέχεια συμπλήρωσε τον πίνακα:
   

   Εφημερίδα: Πρέπει να συμμετέχουμε στην ανακύκλωση χαρτιού, διότι

5. Τι θα έλεγες στους γονείς σου για να τους πείσεις να ανακυκλώνουν κι αυτοί το χαρτί που πετάνε;
   
   

   

   

   Εκφράζομαι με το σώμα μου

6. Με το διπλανό σου ή τη διπλανή σου διαλέξτε έναν από τους ήρωες του έργου και παρουσιάστε:
   

   • ένα στιγμιότυπο για να δείξετε τη χρησιμότητα του ήρωα, πριν γίνει σκουπίδι. Ο ένας παριστάνει με το σώμα του αυτό το αντικείμενο και ο άλλος δείχνει πώς το χρησιμοποιούμε.

   • ένα στιγμιότυπο για να δείξετε τι θα ήθελε να γίνει ο ήρωας μετά την ανακύκλωση.

   Οι συμμαθητές σας προσπαθούν να μαντέψουν τι παρουσιάζετε κάθε φορά.

   

   Παίζω με τις λέξεις

7. Η ακροστιχίδα της ανακύκλωσης.

   Α _ _ _ _ _ _ _ _ _ _	Λέγονται αλλιώς τα σκουπίδια.
   Ν _ _ _	Και τα... των θαλασσών μολύνονται από τα σκουπίδια.
   Α _ _ _ _ _ _ _ _	Από αυτό το υλικό φτιάχνονται τα κουτιά των αναψυκτικών.
   Κ _ _ _	Σ' αυτόν πρέπει να ρίχνουμε τα σκουπίδια μας.
   Υ_ _ _ _	Το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο είναι... που ανακυκλώνονται.
   Κ _ _ _ _ _	Ας κρατήσουμε την πόλη μας...
   Λ _ _ _	Η ανακύκλωση είναι μια... στο πρόβλημα των σκουπιδιών.
   Ω _ _ _ _ _ _	Ποτάμια, λίμνες, θάλασσες και... απειλούνται από τα σκουπίδια.
   Σ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _	Λέγεται αλλιώς το απορριμματοφόρο.
   Η _ _ _ _	Κάθε άνθρωπος παράγει περίπου ένα κιλό σκουπίδια την...

. . . . . Το τετράδιο ζωγραφικής . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Άμα μεγαλώσω, θα γίνω ζωγράφος, έλεγε πάντα η Καιτούλα. Κι όλο έφτιαχνε στο τετράδιό της διάφορα σχέδια και γέμιζε τα φύλλα με χρώματα. Πράσινα, κίτρινα, κόκκινα και μπλε. Ήξερε και να τ' ανακατεύει. Να βάζει λίγο κίτρινο ή άσπρο για να ξανοίξει μια φιγούρα. Κι άμα ήθελε να τη σκουρύνει έβαζε καφέ ή μαύρο. Σαν σωστός ζωγράφος. Να δεις που άμα ανακάτευε το πράσινο με το μπλε, γινόταν ένα παράξενο χρώμα, πολύ παράξενο! Ήξερε πολλά τέτοια ανακατώματα στα χρώματα. Και της άρεσαν όλα τούτα τόσο πολύ, που ξεχνιόταν εντελώς. Πέρναγε ατέλειωτες ώρες σκυμμένη στο τετράδιό της. Κι η μαμά της έβρισκε την ευκαιρία να κάνει του κόσμου τις δουλειές.

– Τι είναι αυτό; τη ρώτησε σαν πήγε κοντά της.

– Θάλασσα, δεν τη βλέπεις; Έγινε λίγο σκούρα, γι' αυτό δεν τη γνώρισες. Τι να γίνει! Χύθηκε μέσα πετρέλαιο. Πολύ πετρέλαιο, από ένα καράβι που ναυάγησε. Γι' αυτό έχει τέτοιο χρώμα. Τα ψάρια πέθαναν όλα, δεν έμεινε τίποτα ζωντανό. Είναι μια νεκρή θάλασσα, έτσι την είπε ο μπαμπάς.

– Κι αυτό το κόκκινο τι είναι; ξαναρώτησε η μαμά της.

– Βαρκούλα.

– Δεν ξεχωρίζει και τόσο. Γιατί δε βάζεις κι έναν άνθρωπο μέσα; Τι ζωγράφος θα γίνεις;

– Άνθρωπος μέσα σ' αυτή τη βάρκα, τι να κάνει; Ούτε να ψαρέψει μπορεί ούτε να κολυμπήσει σε τέτοια νερά.

– Να πάει περίπατο.

– Δεν του κάνει όρεξη, σου λέω. Δε θέλει να κάνει βόλτα στη νεκρή θάλασσα, είπε θυμωμένη η Καιτούλα.

– Τότε να πάρει τη βάρκα του και να πάει σ' άλλη θάλασσα, καθαρότερη.

– Εύκολο σου φαίνεται να φύγει; Εδώ έχει τους δικούς του, το σπίτι του και τη δουλειά του. Τον αγαπάει τον τόπο του, καταλαβαίνεις; Πώς να τ' αφήσει όλ' αυτά; Κάθεται μόνος του στην παραλία και κλαίει.

– Πού είναι; Εγώ δεν τον βλέπω πουθενά, είπε η μαμά της.

– Να τος, της απάντησε, και στο λεπτό τον ζωγράφισε. Κάθεται μαζεμένος και δε φαίνεται καλά. Θυμάται τη θάλασσα όπως ήταν πριν και λυπάται που τη βλέπει τώρα έτσι.

Άννα Σαφιλίου, Καινούρια και αναπάντεχα,
εκδ. Κέδρος

Ξεκλειδώνω το κείμενο

1. Ποιον τίτλο θα έβαζες στο έργο της Καιτούλας;
2. Τι χρώματα έχει η ζωγραφιά της και γιατί;
3. Γιατί είναι λυπημένος ο άνθρωπος της ζωγραφιάς;
4. Αν η θάλασσα δεν είχε μολυνθεί, τι θα άλλαζε στη ζωγραφιά της Καιτούλας και γιατί;
   

   Παρατηρώ και μαθαίνω

   

   Ορισμένες λέξεις του κειμένου
   πότε παίρνουν ν στο τέλος και πότε όχι.

   
   

   – Τι είναι αυτό; τη ρώτησε σαν πήγε κοντά της.
   – Είναι μια νεκρή θάλασσα, έτσι την είπε ο μπαμπάς.
   – Κι αυτό το κόκκινο τι είναι;
   – Βαρκούλα.
   – Δεν ξεχωρίζει και τόσο. Γιατί δε βάζεις κι έναν άνθρωπο μέσα;

   

   Οι λέξεις τον, στον, έναν, δεν,
   την, στην, αυτήν, μην
   κρατούν το ν όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από τα σύμφωνα
   κ, π, τ, ξ, ψ,
   μπ, ντ, γκ, τσ, τζ.

   
   

   Και γιατί κάποιες μονοσύλλαβες λεξούλες παίρνουν τόνο;

   
   

   Να βάζει λίγο κίτρινο ή άσπρο …
   Πώς να τ' αφήσει όλ' αυτά; Πού είναι;

   

   Παίρνουν τόνο: η λέξη ή, όταν πρέπει να διαλέξουμε (ή το ένα ή το άλλο), και οι λέξεις πού και πώς, όταν με αυτές ρωτάμε.

   
   

   Συζητούμε για τη μόλυνση του περιβάλλοντος

5. Η Καιτούλα λέει τη γνώμη της για την καταστροφή της θάλασσας από το πετρέλαιο.

   (γνώμη) Πιστεύω ότι δεν πρέπει να χύνεται καθόλου πετρέλαιο στη θάλασσα, (επιχειρήματα) επειδή οι πετρελαιοκηλίδες την καταστρέφουν. Τα ψάρια δεν μπορούν να αναπνεύσουν, τα θαλασσοπούλια δε βρίσκουν τροφή, οι ακρογιαλιές μολύνονται. (συμπέρασμα) Επομένως πρέπει τα πλοία να μεταφέρουν το πετρέλαιο με περισσότερη προσοχή.

   

   
   

   • Συζήτησε με το διπλανό σου και γράψε τη γνώμη σου για τη ρύπανση του αέρα από τα καυσαέρια.

   νομίζω ότι,
   η γνώμη μου
   είναι ότι

   Λέω τη γνώμη μου: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   
   

   γιατί, επειδή,
   διότι

   Υποστηρίζω τη γνώμη μου με επιχειρήματα: . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   
   

   για το λόγο αυτό,
   άρα, επομένως

   Καταλήγω σε ένα συμπέρασμα: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

   

   Παίζω με τις λέξεις

6. Στο παρακάτω κείμενο υπογράμμισε τις λέξεις που ξεκινούν με τη λέξη πετρέλαιο:

   Μεγάλη ρύπανση στον Κάβο Μαλιά

   Εκτεταμένη ρύπανση προκλήθηκε τη νύχτα εξαιτίας της προσάραξης του πετρελαιοφόρου «Βασιλική» σε υφάλους. Από το ρήγμα που δημιουργήθηκε στα αμπάρια του πλοίου, ποσότητες πετρελαιοειδών χύθηκαν στη θάλασσα. Σκάφη του Λιμενικού Σώματος και ένα απορρυπαντικό πλοίο προσπαθούν να περισυλλέξουν την πετρελαιοκηλίδα έκτασης δύο ναυτικών μιλίων.

   Γράψε τώρα τις λέξεις που βρήκες δίπλα από τη σημασία τους.

   Προϊόντα που παράγονται από το πετρέλαιο.	→	Πετρελαιο . . . . . . . . . . . . . . . .
   Μεγάλο πλοίο που μεταφέρει πετρέλαιο.	→	Πετρελαιο . . . . . . . . . . . . . . . .
   Ποσότητα πετρελαίου που επιπλέει στην επιφάνεια της θάλασσας.	→	Πετρελαιο . . . . . . . . . . . . . . . .

   

   
   

   Γράφω σωστά

7. Συμπλήρωσε τα γράμματα και τους τόνους που λείπουν από τα λόγια της Καιτούλας.

   Στη θάλα__α χ__θηκε πολ__ πετρέλ__ο από ένα καράβ__ που ναυάγ__σε. Γι' αυτό έχ__ τέτ__ο χρ__μα.

8. Βάλε σε αλφαβητική σειρά τις παρακάτω λέξεις.

   βρομίζω, βρομιά, βρόμικος, χρωματίζω, χρωματιστός

Αύριο Ανθολόγιο

Λεξιλόγιο

Oικογένειες λέξεων

Βάλε σε αλφαβητική σειρά τις παραπάνω λέξεις.